Griekenland blijft net als alle andere Europese landen in de ban van COVID-19. Het land bevindt zich al twee weken in volledige lockdown, en afgelopen weekend kondigde premier Mitsotakis aan dat het huisarrest nog minstens tot 27 april zou aanhouden. Dat is dus tot na het – voor de Grieken o zo belangrijke – Orthodox Pasen.

De Griekse regering ging eigenlijk al relatief snel over tot de harde maatregelen. Op 22 maart kondigde Mitsotakis op de staatszender ERT een volledige lockdown aan die de daaropvolgende ochtend zou ingaan: op straffe van ‎€ 150 boete mocht niemand nog zonder geldige reden het huis verlaten, enkel om te gaan werken (wie echt niet van thuis uit kan werken), voor esssentiële bezoeken zoals de dokter, apotheek of supermarkt, en nog enkele andere uitzonderingen zoals de hond uitlaten of de benen strekken. De precieze bepalingen van de lockdown werden uitvoerig beschreven door Griekenland-correspondent Bruno Tersago op zijn blog.  Op het moment van de aankondiging stond de teller in Griekenland op 624 bevestigde besmettingen en 94 doden. Zoals ik al zei: relatief snelle actie. Op dat moment zaten we hier in Griekenland bovendien al een paar weken in een soort semi-lockdown.  Het is dus duidelijk dat de Griekse regering meteen bijzonder hard inzette op preventie. Onder de hashtag #MenoumeSpiti (“We blijven thuis”), die al wekenlang trending is op sociale media, worden de Grieken allerlei tips en hulpmiddelen voorgeschoteld om het huisarrest zo goed mogelijk door te komen.

Griekenland had eigenlijk geen andere keuze. Een scenario zoals dat van Italië, Spanje, of zelfs nog maar België of Nederland zou een absolute ramp betekenen voor het Griekse gezondheidssysteem dat tot op het bot kapotbespaard is. Wie vindt dat er in Spanje of Italië een tragisch tekort aan medisch personeel, ziekenhuisbedden en beademingsapparatuur is, komt beter niet de ziekenhuizen in Griekenland inspecteren. Voorlopig lijkt de aanpak van de centrum-rechtse regering-Mitsotakis het beoogde effect te halen. Op dit moment telt Griekenland nog steeds “slechts” op 1755 vastgestelde besmettingen, waarvan 79 met dodelijke afloop.

Voorlopig, zeg ik. Want ik hou nog steeds mijn adem in. Ondanks de intenties van de regering om iedereen zo veel mogelijk binnen te houden, de voorzichtig positieve noten van diezelfde regering over het succes van de aanpak, en de algemene aanname dat de Grieken zich voor één keer wel aan de regels houden, ben ik nog steeds niet helemaal overtuigd. Tijdens de luttele keren dat ik mezelf tijdens deze lockdown al op straat begaf, zag ik telkens opnieuw een niet te onderschatten aantal mensen die de regels van social distancing toch niet helemaal onder de knie lijken te hebben. Met de aangekondigde strikte controles van de politie ben ik evenmin in aanraking gekomen. Toen ik vorige week even de benen ging strekken, wandelde ik langs een groepje agenten. Vier, om precies te zijn, gezellig samen op de hoek van de straat. Een straat waar op dat moment, ondanks de lockdown, bovendien verdacht veel activiteit waar te nemen viel. Niettemin maakte geen van de vier agenten aanstalten om mij of iemand anders te controleren. Vreemd, op z’n minst.

Wat me echter de meeste angst inboezemt, is hoe de regering ondanks alle pijnlijke inspanningen om iedereen binnen te houden,  de wekelijke straatmarkten – de zogenaamde laiki’s – gewoon laat doorgaan. Alsof daar geen virus doorgegeven kan worden. Uiteraard zijn deze markten de jongste weken onderworpen aan social distancing-maatregelen – zo moet er nu officieel een bepaalde afstand tussen de marktkramen zijn, en mogen marktkramers maar één klant tegelijk bedienen. Maar het toeval wil dat de laiki van Metamorfosi elke zaterdag in onze straat gehouden wordt, en dat ik dus persoonlijk vanop ons balkon mag aanschouwen hoe de regels er door menig klant én marktkramer met de voeten getreden worden (vaak omdat het ook niet anders kan wegens de beperkte ruimte), en hoe er geen enkele aanwezigheid van politie of andere autoriteit is om ervoor te zorgen dat die regels toch gehandhaafd worden.

Uiteraard zijn het slechts persoonlijke ervaringen, en hoeven die niet noodzakelijk in lijn te liggen met de algemene tendens. Maar ze zorgen bij mij toch voor de nodige scepsis, ook al omdat ik het ietwat zelfdestructrieve gedrag van de Grieken ondertussen wel ken. En dus blijf ik toch ergens vrezen dat het ergste nog moet komen. Dat de vele geleverde inspanningen om een algehele uitbraak te voorkomen uiteindelijk misschien vergeefs zullen blijken door dergelijke – in mijn ogen ondoordachte – uitzonderingen. Blijkt mijn vrees uiteindelijk ongegrond, dan doe ik mijn pet af voor Mitsotakis, en overweeg ik  bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen misschien zelfs een stem op Nea Dimokratia. Ondanks het feit dat hun rechts-conservatieve ideologie mij enorm tegen de progressieve borst stuit. Maar goed, zo ver zijn we dus nog lang niet.

Zelfs bij een uiteindelijk uitblijven van een algehele Covid-19-uitbraak staat de Grieken een bijzonder zware tijd te wachten. Het wordt bang afwachten hoe groot de economische impact zal zijn, maar dat een lockdown van minstens vijf weken diepe financiële sporen in een reeds economisch geteisterd Griekenland zal nalaten, lijdt geen twijfel. Vele Grieken zaten al in het pre-coronatijdperk zonder werk, en daar zou na het einde van de epidemie nog een hele hoop faillissementen en ontslagen kunnen bijkomen. Zelf hou ik ook serieus rekening met een eventueel ontslag. Mijn bedrijf , de vroegere Griekse staatsloterij, haalt het overgrote deel van de inkomsten uit zijn duizenden speelkantoren. Speelkantoren die al weken dicht zijn. 2020 wordt voor mijn bedrijf dus ongetwijfeld een zwart jaar met  bloedrode cijfers, net als voor vele andere bedrijven.

Om toch maar af te sluiten met een optimistische noot: de coronacrisis heeft ook een ietwat onverwacht positief effect. Het verplichte huisarrest zorgt namelijk dat de digitalisering hier in een stroomversnelling is terechtgekomen. De Grieken leren plots de wereld van e-commerce kennen. Veel bedrijven beginnen hun goederen en diensten online aan te bieden. Zij die dat al deden, zetten er nu nog harder op in. Grote winkelketens zoals Plaisio en Kotsovolos gebruiken nu al wekenlang de #MenoumeSpiti-campagne om de Griekse consument te bombarderen met online-aanbiedingen. En de Griekse consument, van oudsher nochtans ouderwets in z’n winkelgedrag, begint dat e-shoppen wel te lusten.  Zelfs de Griekse overheid ziet eindelijk het voordeel – of beter de noodzaak  – van online-dienstverlening in. Mijn Griekse echtgenote vertelde me bijvoorbeeld over een online-dienst om geneesmiddelenvoorschriften aan te vragen.  De noodzaak van  die dienst zou al jaren een onderwerp van discussie zijn, maar zoals wel vaker in Griekenland werd de ontwikkeling ervan op de lange baan geschoven. Diabetespatienten moesten dus steevast langs bij hun huisarts om het voorschrift voor hun medicatie te laten vernieuwen.  Maar wat in al die “normale” jaren nooit mogelijk bleek, kon tijdens de paar weken coronacrisis plots wel: de online-dienst voor geneesmiddelenvoorschriften staat er. Een tikkeltje cynisch, maar laat ons vooral het positieve onthouden. De digitale trend is ingezet. Laat ons hopen dat die na het einde van de lockdown ook aanhoudt.